Voor een Nederlandse versie, klik hier!

Last week, I was in Copenhagen for a seminar titled Alternatives to parliamentary democracy. It was organised by Jesper, one of the PhD researchers I met last year at the summer school in conceptual history.

The aim of the seminar was to discuss among young scholars historical language and ideas of democracy that could possibly enhance or enrich the current debate about democracy in Europe. What was so interesting about this seminar was the fact that four of us are doing research on democracy in the workplace. This application of democratic ideas to the economic realm has basically vanished from European democratic theory, but during our seminar, we delved deep into the inter bellum and the post-WWII era and discovered that in many European countries, some form of economic democracy had been a significant talking point.

One of the papers we discussed, written by Ilkka, studied the concept of economic democracy in Finnish political speech in the 1960s and 1970s. Although the meaning of this concept differed over time and political affiliation, it became clear that during this period, the term economic democracy was inescapable in Finnish politics: every political party had to address the idea of extending democratic processes into the economic realm. The contribution by Jesper showed how in Denmark in the 1970s, the concept of nærdemokrati, most aptly translated as ‘near democracy’, was just as inescapable in politics. Here too, the concept had a broad variety of meanings – but the message was nonetheless that some form of democratic control over the economy would be necessary and beneficial for the Danish people. Benjamin explained the role of workers’ councils in the political theory of Cornelius Castoriadis, and related those to his concept of autonomy. Castoriadis council idea is one of the most elaborated attempts to illustrate how the councils could control the economic realm, and these councils would form a bottom-up federation with a system of bounded delegates. In the paper that I wrote with Benjamin, we studied the council concept all the way from Karl Marx’ interpretation of the Paris Commune to the post war political theories of Castoriadis and Hannah Arendt. In this article, we aim to show that the council concept is much like a phoenix, rising up at various occasions in European history, every time in a different ideological and empirical context, but always with a similar goal: countering hierarchical orders of command and the promise of a radically different, more emancipated society.

The concept of workers’ democracy nowadays has largely vanished from European political language and practice. Looking back at the seminar, I argue that in the current debate on European democracy (or the lack thereof), we should look beyond the current framework of liberal representative democracy, and allow ourselves to take into consideration this historically informed concept of economic democracy, and to investigate whether this concept might be of value for us today.

 

---

 

Economische Democratie

Afgelopen week was ik in Kopenhagen voor een seminar over Alternatieven voor parlementaire democratie. Het seminar werd georganiseerd door Jesper, een van de promovendi die ik afgelopen zomer ontmoette op een zomerschool over conceptuele geschiedenis.

Het doel van het seminar was om met jonge onderzoekers te spreken over historische democratische ideeën en taal, die mogelijkerwijs het huidige debat over democratie in Europa kunnen verrijken. Wat bijzonder interessant was aan deze bijeenkomst, was dat vier van ons onderzoek doen naar democratie op de werkvloer. De toepassing van democratische ideeën op het economisch domein is goeddeels verdwenen uit onze Europese democratische theorie, maar tijdens ons seminar doken we diep in het interbellum en de decennia na de Tweede Wereldoorlog om te ontdekken dat in veel Europese landen een vorm van economische democratie een belangrijke rol speelde in het publiek debat.

Mijn Finse collega Ilkka bestudeerde in zijn artikel het concept economische democratie in Finse politieke taalgebruik in de jaren ’60 en ’70. Hoewel de betekenis van dit concept verschilde over tijd en politieke affiliatie, werd duidelijk dat het in die tijd een onvermijdelijk concept was in de Finse politiek: iedere politieke partij moest zich verhouden tot het idee om democratische processen te verbreiden tot in de economische sfeer. Jesper’s bijdrage toonde hoe in Denemarken in de jaren ’70 het concept nærdemokrati (nabijdemocratie) evengoed onvermijdelijk was in de politiek. Ook hier bestonden er vele interpretaties van dit concept, maar de boodschap was hoe dan ook dat een vorm van democratische controle of invloed op de economie noodzakelijk en voordelig zou zijn voor het Deense volk. Benjamin legt in zijn hoofdstuk uit wat de rol is van arbeidersraden in de politieke theorie van Cornelius Castoriadis en hoe deze zijn gerelateerd aan zijn centrale concept van autonomie. Castoriadis’ radensysteem is een van de meest uitgewerkte pogingen om aan te tonen hoe arbeidersraden de economische sfeer democratisch kunnen controleren, en hoe deze raden de basis vormen van een bottom-up federatie. Het paper dat ik samen met Benjamin heb geschreven, onderzoekt het concept arbeidersraad van Karl Marx’ interpretatie van de Parijse commune tot aan de politieke theorieën van Castoriadis en Hannah Arendt. In dit artikel proberen we aan te tonen hoe het concept arbeidersraad als een feniks telkens weer herrijst in verschillende politieke situaties en in verschillende ideologische contexten. Hierbij is er, ondanks de grote verscheidenheid aan interpretaties, altijd een kern die bestaat uit enerzijds het tegengaan van hiërarchische commandostructuren en anderzijds de belofte van een radicaal andere, meer geëmancipeerde samenleving.

Het concept arbeidersdemocratie is tegenwoordig virtueel absent in Europees democratisch taalgebruik en de praktijk. Terugkijkend op het seminar, stel ik dat in het huidige debat over (het gebrek aan) Europese democratie, we moeten durven kijken buiten het bekende raamwerk van de liberale representatieve democratie en dat we ons daarbij kunnen laten informeren door historische concepten zoals economische democratie, en onderzoeken hoe deze concepten voor ons vandaag nog bruikbaar kunnen zijn.